مدرنیته دوران تردید و اضطراب

سلام دوستان

در دوران علم کلاسیک یا همان رسانس یک نفر می بایست نیمی از عمرش با اشتیاق در پی معرفت حقیقی باشد تا ماهیت خود را با وجود هستی گره بزند و عالم به علم حقیقی شود، در آن دوران علم چیزی جدای از عالِم نبود، و عالِم در جامعه سنتی،به همان جایی تعلق داشت که مردم بودند، که سادگی بود، که یکدلی و یکسانی بود. اما امروز دیگر خبری از عالم و حکیم نیست، و مدرنیته -معمار غربی- میان انسان ، علم و جهان هستی، دیوار کشید و برای جوامع طبقات را خلق کرد، که از دیدگاه نشانه شناسی من، انسان ضعیف و عادی در طبقه پایین، بعد دانشجویان و سرمایه داران، بعد هنرمندان، شاعران و کارشناسان، بعد روشنفکران، اندیشمندان و دکتران، و در بالا دانشمندان و فیلسوفان قرار دارند. 

این عملکرد مدرنیته باعث شد تا اقشار بالاتر جامعه ارزش انسانی بالاتری یافته و بیشتر مورد توجه قرار گیرند. 
با اندکی تامل بر جامعه مصرفی بودریار، و تحلیل و تطبیق آن با جامعه امروز ما درمی یابیم، در دوران پسامدرن این امر باعث شد تا جدای از وجود طبقات ارزشی، نشانه های غیر حقیقی طبقاتی نیز بوجود آیند. نشانه های طبقاتی نشانه هایی هستند که بوسیله مصرف آنها وانمود می کنیم که ما جزء طبقات بالاتر جامعه هستم، تا شاید بیشتر مورد توجه قرار بگیریم. این نشانه های کاذب گاهی اطلاعات هستند، گاهی اندیشه ها هستند و گاهی دیگر کالا ها. یکی یک مشت اطلاعات جمع میکند، یکی واژه های غربی و ایسم ها را از بر میشود، دیگری سراغ فرم کالا ها یا برند ها می رود. 
یکی با یک مشت اطلاعات صاحب نظر و هنرمند میشود، یکی با واژه ها و ایسم ها روشنفکر و فیلسوف و دانشمند، دیگری با کالا ها و برند ها سرمایه دار میشود، کارشناس میشود یا دکتر و مهندس. ساختن نشانه برای فرهنگ و هنر مقدور نبود، از این جهت سطح هنر و ادبیات را آنقدر تنزل دادند تا خودِ نشانه شدند، تا افراد عادی بتوانند به آسانی بوسیله ی مصرف آنها، نام هنرمند بودن و شاعر بودن را با خود یدک بِکشند.

آری عزیزان امروز بسیار مشکل می توان تشخیص داد چه کسی روشنفکر و اندیشمند است و چه کسی در حال مصرف نشانه های روشنفکریست. چه کسی ذات هنرمندی دارد و چه کسی هنرمندی کاذب است، چه کسی دانشمند، محقق و نویسنده است و چه کسی بدنبال واژه می گردد.

با این وجود دیگر به هیچ کتابی اعتماد نیست و به هیچ علمی باور نیست، و در هیچ سایه ای انسانیت نیست؛ و من به دوران خودم مشکوکم.

یاداشت: دوم شهریور 1396

3 بامداد

عبدالکریم قیطانی فرد